Prezydent Krakowa wydał negatywną opinię na temat projektowanej uchwały Rady Miasta w sprawie powołania młodzieżowej rady.
O ile sens istnienia młodzieżowych rad w wielkich miastach, z racji problemów natury organizacyjnej (zobacz też mój artykuł na temat Młodzieżowych Rad Dzielnic w Warszawie) wydawał mi się wątpliwy, to jednak uzasadnienie prezydenta Krakowa jest miejscami wręcz kuriozalne.
Polemikę Michała Toczyskiego można przeczytać w serwisie Wiadomości24. Natomiast na blogu MRM zamieszczam całość uzasadnienia przygotowanego przez Prezydenta Krakowa.
Na koniec wypadałoby polecić Panu Prezydentowi lekturę Standardów funkcjonowania młodzieżowych rad miast, która może rozwiać przyajmniej część wątpliwości przedstawionych w uzasadnieniu.
OPINIA NR 26/2009
PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA
Z DNIA 20 kwietnia 2009 r.
w sprawie projektu uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie powołania Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa – druk Nr 1085
Na podstawie § 30 ust. 4 pkt 4 Statutu Miasta Krakowa stanowiącego załącznik do uchwały Nr XLVIII/435/96 Rady Miasta Krakowa z dnia 24 kwietnia 1996 r. ( tekst jednolity z 2005 r. Dz. Urz. Województwa Małopolskiego Nr 256 poz. 1804 z późn. zm.) postanawia się, co następuje:
Opiniuje się negatywnie projekt uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie powołania Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa, wniesiony przez grupę radnych - druk Nr 1085.
UZASADNIENIE
Zgodnie z art. 5b oraz art. 7 ust. 1 pkt 17 Ustawy z dnia 8 marca o samorządzie gminnym wspieranie i upowszechnianie idei samorządowej, w tym zwłaszcza wśród młodzieży, należy do zadań samorządu gminnego.
W celu realizacji tego zadania w 2005 roku rozpoczęto realizację projektu Krakowska Akademia Samorządności w ramach Miejskiego Programu Przeciwdziałania Przestępczości Młodzieży działającego na postawie uchwały Rady Miasta Nr XL/299/99 z dnia 22 grudnia 1999 r.
Krakowska Akademia Samorządności (KAS) jest projektem skierowanym do aktywnych społecznie uczniów. Podczas warsztatów i wykładów KAS młodzi ludzie zdobywają praktyczne umiejętności pomagające im w pracy na rzecz środowiska rówieśniczego, przede wszystkim zaś w pracy samorządów uczniowskich. Zyskują także wiedzę na temat różnych aspektów życia w społeczeństwie obywatelskim. Dotychczas projekt był skierowany głownie do krakowskich gimnazjalistów, ale uczestniczyli w nim także uczniowie starsi. W roku bieżącym planowane jest rozszerzenie projektu poprzez zaproszenie do uczestnictwa w nim uczniów szkół ponadgimnazjalnych.
Krakowska Akademia Samorządności została zaprojektowana jako inicjatywa wolna od kontekstu politycznego i związków z działalnością partii politycznych, co dla projektów o charakterze samorządowym kierowanych do młodzieży jest zadaniem kluczowym. Jej powołanie było próbą odpowiedzi na wcześniejsze nieudane inicjatywy stworzenia Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa.
Merytoryczną i finansową opiekę nad projektem sprawuje Pełnomocnik Prezydenta Miasta ds. Młodzieży oraz Referat ds. Młodzieży w Wydziale Sportu i Inicjatyw Społecznych Urzędu Miasta Krakowa. Propagowanie idei samorządowej dokonuje się także poprzez organizowany przez Referat ds. Młodzieży Konkurs Samorządów Uczniowskich Szkół Gimnazjalnych.
Możliwość powołania Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa wynika z postanowień przepisu art. 5b wyżej wymienionej ustawy. Istniejący obecnie w ustawie o samorządzie gminnym zapis jest bardzo lakoniczny i wyraża jedynie zgodę na powstanie gminnej reprezentacji młodzieży i określa jej charakter jako konsultacyjny. Nie wspomina on nic na temat zasad funkcjonowania młodzieżowej rady, pozostawiając to w kompetencjach rady gminy.
I. Konstrukcja Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa zawarta w przedstawionym projekcie oparta jest na strukturze pracy Rady Miasta Krakowa i przewiduje, że Młodzieżowa Rada obradować będzie w trybie zbliżonym do działania ciał przedstawicielskich właściwych dorosłym. Projekt nie uwzględnia temperamentu ludzi młodych, nadmiernie formalizuje ich działania i nie bierze pod uwagę poziomu ich kompetencji. Ponadto może mieć dla samych członków Młodzieżowej Rady niepożądane konsekwencje.
§ 12 ust. 1 Statutu mówi, że MRMK pracować będzie w trybie sesji plenarnych (zwoływanych nie rzadziej niż raz na 2 miesiące) i komisji (§ 15). Ordynacja wyborcza sprawia, że członkami Rady będą osoby nieznające się, pochodzące z różnych środowisk. W grupie młodzieżowej, której uczestnicy znają się słabo i spotykają rzadko, praca jest niezwykle nieefektywna. Młodzież bowiem w mniejszym stopniu niż dorośli jest nastawiona zadaniowo. W dynamice działania grupy młodzieżowej niezwykle ważną rolę pełnią relacje i zaufanie. Można przewidywać, że młodzieżowi radni spotykający się rzadko nie zidentyfikują się ze swoją rolą, chyba, że będą to osoby traktujące udział w Radzie jako wstęp do osobistej kariery. Jednakże osoby takie najczęściej nie reprezentują autentycznych potrzeb środowiska młodzieżowego.
Należy przypuszczać, że młodzi ludzie pracujący w Radzie będą zużywali dużo czasu i energii na sporządzanie protokołów, sprawozdań i przeprowadzaniu formalnej pracy, co w efekcie zniechęci ich do pracy samorządowej, bo będą poznawać ją od najmniej pasjonującej strony. Efektem takiej pracy będzie frustracja i poczucie niespełnienia. Można przewidywać, że praca takiej grupy zamieni się w bezproduktywne formalne działania, z których niewiele będzie wynikało, ewentualnie realizować będzie koncepcje charyzmatycznego lidera bądź małej grupy. Zatomizowana większość będzie pozbawiona wpływu na działania Rady.
Cele Młodzieżowej Rady opisane w § 5 Statutu nakładają na jej członków zadania wymagające zaangażowania czasowego oraz kompetencji merytorycznych. Młodzieżowa Rada miałaby m.in. inicjować i koordynować samorządową działalność młodzieży, rozpoznawać i reprezentować interesy młodzieży wobec instytucji publicznych i pozarządowych, pomagać w przygotowaniu młodzieży do aktywnego funkcjonowania na rynku pracy. Zasadne wydają się obawy, że dla osób 16-18 letnich, uczniów szkół ponadgimnazjalnych zadania te mogą okazać się niezwykle obciążające.
Doświadczenie pracy Krakowskiej Akademii Samorządności wskazuje, że młodzi, aktywni społecznie ludzie jako osoby dysponujące skromnym doświadczeniem życiowym, a dużym potencjałem są narażeni na projektowanie przedsięwzięć nierealnych, a gdy one nie wychodzą zniechęcają się. Dlatego ciałom samorządowym złożonym z młodzieży najczęściej towarzyszą dorośli potrafiący pomóc młodym ludziom w dokonaniu oceny realności projektów oraz zmotywować w sytuacji kryzysowej. Ponadto cechą młodych ludzi jest labilność emocjonalna. Młodzi ludzie łatwo „zapalają się” do jakieś sprawy, a potem „gasną”. Dlatego potrzebują motywowania i wspierania. Statut nie przewiduje funkcji opiekuna Rady, zatem w swoich działaniach, także w razie kłopotów, młodzi ludzie będą osamotnieni.
Stworzenie MRMK jako instytucji stabilnej i dobrze funkcjonującej wymaga takiego jej zaprojektowania, by uwzględniała ewentualne trudności wynikające z wieku jej uczestników. Doświadczenie płynące z realizacji projektu Krakowska Akademia Samorządności oraz obserwacji pracy samorządów uczniowskich wskazuje, że dojrzewanie młodych ludzi do uczestnictwa w działaniach samorządowych jest procesem, który dokonuje się najszybciej i najpłynniej poprzez pracę przy realizowaniu projektów uwzględniających możliwości młodych ludzi. Koncepcję powołania Młodzieżowej Rady Miasta warto przemyśleć, uwzględniając doświadczenie osób zaangażowanych w pracę z aktywną społecznie młodzieżą i skonsultować ze środowiskami młodzieżowymi, np. samorządami krakowskich szkół ponadgimnazjalnych czy uczestnikami zajęć Krakowskiej Akademii Samorządności. Przygotowując koncepcję wyborów do MRMK należy również rozważyć inny tryb powoływania jej członków niż wybory w środowisku szkolnym. Osobami, które w zasadny sposób mogłyby ubiegać się o mandat radnego są przedstawiciele środowisk młodzieżowych uczestniczących w pracach domów kultury, klubów sportowych, placówek opiekuńczo-wychowawczych czy też organizacji młodzieżowych.
II. Przedstawiony projekt Statutu Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa, wymaga dopracowania poprzez rozważenie poniżej zaproponowanych sugestii:
1. W § 3 projektu uchwały niezbędne jest dokonanie korekty przywołanego oznaczenia
§ 37 załącznika do uchwały, zamiast § 35 załącznika do projektu uchwały.
2. W § 9 ust. 1 – skreślić pojęcie czynnego i biernego prawa wyborczego, które dotyczy zasad wyboru do ciała kolegialnego, a nie sposobu działania (funkcjonowania) tego ciała.
Z istoty funkcjonowania Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa wynika, iż jest to ciało kolegialne, którego członkowie mają prawo, a nawet obowiązek powoływania np. komisji problemowych poprzez wybór jej członków i kandydowania do nich.
3. W § 9 ust. 2 i ust. 3 określone prawa i obowiązki członka Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa nie korespondują ze sobą. W § 9 ust. 2 pkt. 3 określono prawo do uczestniczenia w pracach komisji Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa, a w § 9 ust. 3 pkt. 2 określono obowiązek czynnego uczestniczenia w pracach Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa. Z istoty członkostwa w Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa wynika obowiązek pracy w jej organach.
4. W § 12 ust. 1 załącznika do projektu uchwały należy dokonać korekty poprzez uzupełnienie, iż sesję Młodzieżowej Rady zwołuje jej Przewodniczący. Obecne brzmienie przytoczonych przepisów, w związku z definicją użytych w projekcie uchwały pojęć określonych w § 2 załącznika, wskazuje, iż sesję zwołuje Przewodniczący Rady Miasta Krakowa. Uszczegółowienia wymaga również przepis § 12 ust. 2 w zakresie określenia wymaganej większości koniecznej do złożenia wniosku o zwołanej sesji przez członków Młodzieżowej Rady. Proponuje się dodanie po wyrazach "1/5" wyrazów "składu" lub w zależności od intencji projektodawców "statutowego składu" członków.
5. W budżecie Miasta Krakowa na rok 2009 nie zostały przewidziane środki na finansowanie zadania dotyczącego administracyjnej obsługi Rady Miasta Krakowa oraz finansowania działalności Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa. Biorąc pod uwagę ewentualny termin wejścia w życie uchwały, termin rozpoczęcia działalności przez pierwszą Młodzieżowa Radę Miasta Krakowa oraz konieczność przeprowadzenia w 2009 r. wyborów o Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa, uznaje się za zasadne rozpoczęcie działalności przez ten organ w nowym roku budżetowym.
6. W § 17 powierzenie Radzie Miasta Krakowa nadzoru nad działalnością Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa poprzez obowiązek uchylania niezgodnych z prawem uchwał w terminie 30 dni od ich przedłożenia, wydaje się pozostawać w sprzeczności z przepisem art. 20 ust.1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, z którego wynika obowiązek zwoływania sesji w miarę potrzeby nie rzadziej niż raz na kwartał. Przy takim mechanizmie uchylania uchwał, nadzór nad działalnością Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa proponuje się powierzyć Prezydentowi Miasta Krakowa.
7. W § 19 ust. 2 załącznika do projektu: wybory do Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa ogłasza Przewodniczący Rady Miasta Krakowa, wydając zarządzenie. Przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. w żadnym stopniu nie upoważniają przewodniczącego rady gminy do wydawania zarządzeń. W związku z powyższym wybory może zarządzić albo Prezydent wydając stosowne zarządzenie lub Rada Miasta Krakowa podejmując w tej sprawie uchwałę.
8. W § 21 ust. 1 zaproponowane uregulowanie biernego prawa wyborczego poprzez wprowadzenie ograniczenia wieku ucznia ubiegającego się o mandat radnego Młodzieżowej Rady Miasta wymaga wprowadzenia dodatkowego zapisu, np. w postaci ust. 5 określającego, iż nie traci mandatu Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa członek, który w trakcie trwania kadencji Młodzieżowej Rady Miasta ukończył 18. rok życia lub też dookreślenie, że jego mandat wygaśnie w chwili uzyskania pełnoletniości.
9. W § 22 zasadnym jest określenie zarówno organu powołującego Miejską Komisję Wyborczą Młodzieżowej Rady Miasta. (Rada Miasta Krakowa, Prezydent).
10. W § 23 ust. 1 pkt. 1 propozycja powołania na funkcję przewodniczącego Miejskiej Komisji Wyborczej Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa wiceprzewodniczącego RMK budzi wątpliwości w zakresie uregulowań wynikających z przepisu art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Przewodniczący rady gminy może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego, a zatem wiceprzewodniczący rady gminy nie jest podmiotem mogącym funkcjonować samodzielnie, gdyż za każdym razem wymagana jest dla podejmowania przez niego określonych czynności, zgoda przewodniczącego rady gminy. Przyjmując ten tok rozumowania przewodniczącym Miejskiej Komisji Wyborczej Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa winien być przewodniczący RMK.
11. § 23 ust. 1 pkt 5. Obecne uregulowania prawne nie formułują delegacji dla przewodniczącego RMK do wskazania radnego Dzielnicy do pracy w Miejskiej Komisji Wyborczej Młodzieżowej Rady Miasta Krakowa. Statut Miasta Krakowa w przepisach § 10 ust. 2 pkt 1 lit.„e” upoważnia przewodniczącego RMK do delegowania jedynie radnych Miasta.
12. Zgodnie z § 24 do zadań Miejskiej Komisji Wyborczej Młodzieżowej Rady należy rozpatrywanie protestów wyborczych. W § 32 załącznika należy wskazać prawidłowa nazwę organu rozpatrującego protesty. Zasadnym jest również doprecyzowanie trybu wnoszenia protestów poprzez wskazanie czy protesty składa się bezpośrednio do Miejskiej Komisji Wyborczej Młodzieżowej Rady czy też za pośrednictwem szkolnych komisji wyborczych, które przesyłają je wraz ze swoim stanowiskiem do Miejskiej Komisji Wyborczej Młodzieżowej Rady.
13. Ujednolicenia wymaga używane nazewnictwo w odniesieniu do komisji wyborczych (§ 28 i 29 załącznika, użyte określenia szkolna komisja wyborcza, komisja wyborcza, komisja wyborcza Młodzieżowej Rady).
14. W § 35 wprowadzenie w takiej formie zapisu o Pierwszej Młodzieżowej Radzie tworzy z niej odrębną instytucję o nieokreślonych w niniejszym projekcie zasadach funkcjonowania. Zapis § 35 ust. 2 jest sprzeczny z zapisem § 22, § 23 oraz § 24 opiniowanego projektu, chyba że przyjęto by zapis stanowiący lex specialis do § 22, § 23 oraz § 24.
15. W projekcie Statutu Młodzieżowej Rady Miasta brakuje uregulowań dotyczących: warunków formalno-prawnych zgłoszenia inicjatywy uchwałodawczej, podmiotu przygotowującego projekty uchwał, terminu ich składania, zasad organizacji pracy Młodzieżowej Rady Miasta, przebiegu obrad, itp.
III. Ponadto wątpliwości budzą także następujące rozwiązania statutowe:
§ 3 ust. 2. Jeżeli kadencja będzie rozpoczynała się w grudniu i kończyła się za dwa lata w grudniu, to wybierani do niej będą mogli być tylko uczniowie klas I-szych liceów i szkół zasadniczych oraz klas I i II technikum (pod warunkiem, że nie zostanie utrzymane ograniczenie wieku do 18 lat)
W § 18 brak określenia wysokości środków oraz gdzie są ujęte w planie finansowym zaplanowane środki zapewniające realizacje celów statutowych Rady. Kto prowadzi obsługę finansową budżetu oraz kto sprawuje nadzór nad jego realizacją?
W § 20 niedoprecyzowany został zapis dotyczący wieku kandydata do MRMK – uczniowie szkół ponadgimnazjalnych najstarszych klas mają ponad 18 lat. Powinno się zrezygnować z określenia wieku kandydatów. Czy nie wystarczy zapis zawarty w § 2 ust. 5.
§ 34 Okręgi wyborcze. Proponuje się, aby samodzielna szkoła ponadgimnazjalna wybierała jednego delegata a zespoły szkół jednego albo dwóch delegatów, czyli osoby uprawnione do kandydowania do MRMK. Spośród grona wszystkich kandydatów na Zebraniu Wyborczym wybierany byłby skład Rady spośród kandydatów, którzy uzyskają największą liczbę głosów. Ilość mandatów zaproponowanych w załączniku tzn. 1-2 dla kilku szkół i niejednokrotnie terytorialnie przypisanych do dwóch dzielnic wydaje się sprzeczny z wyborami demokratycznymi. Każda szkoła powinna mieć szanse zaprezentowania swojego kandydata. Można również rozważyć uzależnienie ilości kandydatów od liczby uczniów w szkole lub zespole. Natomiast okręg wyborczy Szkoły Prywatne jest zbyt ogólny i należałoby doprecyzować zapis.
Prezydent Miasta Krakowa
/ - /
